PRACA POGLĄDOWA
Jaskra torebkowa i inne okulistyczne powikłania zespołu pseudoeksfoliacji
1
Department of Diagnostics and Microsurgery of Glaucoma, Medical University of Lublin, Poland
A - Koncepcja i projekt badania; B - Gromadzenie i/lub zestawianie danych; C - Analiza i interpretacja danych; D - Napisanie artykułu; E - Krytyczne zrecenzowanie artykułu; F - Zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
Data nadesłania: 30-09-2025
Data akceptacji: 09-10-2025
Data publikacji: 06-11-2025
Autor do korespondencji
Piotr Witold Stępień
Klinika Diagnostyki i Mikrochirurgii Jaskry, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Poland
Klinika Diagnostyki i Mikrochirurgii Jaskry, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Poland
Ophthalmology 2025;28(2):40-45
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Zespół pseudoeksfoliacji (PEX) jest związanym z wiekiem zaburzeniem macierzy pozakomórkowej, w przebiegu, którego dochodzi do odkładania się nieprawidłowego włóknikowatego materiału w strukturach przedniego odcinka oka oraz tkankach pozagałkowych. Akumulacja materiału pseuoeksfoliacyjnego prowadzi do uszkodzenia i zaburzenia funkcji tkanek, takich jak więzadełka soczewki, tęczówka czy kąt przesączania. PEX jest jednostką chorobową o wieloczynnikowej patogenezie, obejmującej czynniki genetyczne i środowiskowe, wśród których szczególne znaczenie mają polimorfizmy genu LOXL1, ekspozycja na promieniowanie UV i stres oksydacyjny. PEX jest najczęstszą przyczyną jaskry wtórnej otwartego kąta (PEXG), charakteryzującej się cięższym przebiegiem i gorszym rokowaniem niż jaskra pierwotna otwartego kąta. W PEXG obserwuje się wyższe wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego i jego większe dobowe wahania. W leczeniu PEXG stosuje się metody stosowane w leczeniu jaskry pierwotnej otwartego kąta, należy jednak uwzględnić specyfikę jaskry w tej grupie chorych. PEX predysponuje również do zaćmy oraz powikłań śród- i pooperacyjnych, takich jak trudności w rozszerzeniu źrenicy, dekompensacja rogówki czy przemieszczenie soczewki, a także chorób ogólnoustrojowych. Ze względu na swoja powszechność i znaczenie kliniczne, PEX stanowi istotne wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne współczesnej okulistyki.
REFERENCJE (32)
1.
Ritch R, Schlötzer-Schrehardt U: Exfoliation syndrome. Surv Ophthalmol. 2001; 45: 265–315.
2.
Grzybowski A, Kanclerz P, Ritch R: The History of Exfoliation Syndrome. Asia-Pacific Journal of Ophthalmology. 2019; 8(1): 55–61.
3.
Terminology and Guidelines for Glaucoma (5th edition) European Glaucoma Society (EGS).
4.
Arnarsson A, Damji KF, Sverrisson T, et al.: Pseudoexfoliation in the Reykjavik Eye Study: prevalence and related ophthalmological variables. Acta Ophthalmol Scand. 2007; 85(8): 822–827.
5.
Konstas AGP, Ringvold A: Epidemiology of Exfoliation Syndrome. Journal of Glaucoma. 2018; 2: 4–11.
6.
Anastasopoulos E, Founti P, Topouzis F: Update on pseudoexfoliation syndrome pathogenesis and associations with intraocular pressure, glaucoma and systemic diseases. Curr Opin Ophthalmol. 2015; 26(2): 82–89.
7.
Kivelä TT: Histopathology of Exfoliation Syndrome. Journal of Glaucoma. 2018; 27: 38–43.
8.
Schlötzer-Schrehardt U: Genetics and Genomics of Pseudoexfoliation Syndrome/Glaucoma. Middle East African Journal of Ophthalmology. 2011; 18(1): 30–36.
9.
Krumbiegel M, Pasutto F, Schlötzer-Schrehardt U, et al.: Genome-wide association study with DNA pooling identifies variants at CNTNAP2 associated with pseudoexfoliation syndrome. Eur J Hum Genet. 2011; 19: 186–193.
10.
Li Z, Wang Z, Lee MC, Zenkel M et al.: [Genetics of Exfoliation Syndrome Partnership] Association of Rare CYP39A1 Variants With Exfoliation Syndrome Involving the Anterior Chamber of the Eye. JAMA. 2021; 325(8): 753–764.
11.
Aung T, Ozaki M, Mizoguchi T, et al.: A common variant mapping to CACNA1A is associated with susceptibility to exfoliation syndrome. Nat Genet. 2015; 47(4): 387–392.
12.
Czop M, Gasińska K, Kosior-Jarecka E, et al.: Twenty Novel MicroRNAs in the Aqueous Humor of Pseudoexfoliation Glaucoma Patients. Cells. 2023; 12: 737.
13.
Gasińska K, Czop M, Kosior-Jarecka E, et al.: Small Nucleolar RNAs in Pseudoexfoliation Glaucoma. Cells. 2022; 11(17): 2738.
14.
Aung T, Ozaki M, Lee MC, et al.: Genetic association study of exfoliation syndrome identifies a protective rare variant at LOXL1 and five new susceptibility loci. Nat Genet. 2017; 49(7): 993–1004.
15.
Pasquale LR, Jiwani AZ, Zehavi-Dorin T, et al.: Solar exposure and residential geographic history in relation to exfoliation syndrome in the United States and Israel. JAMA Ophthalmol. 2014; 132(12): 1439–1445.
16.
Mastronikolis S, Pagkalou M, Plotas P, et al.: Emerging roles of oxidative stress in the pathogenesis of pseudoexfoliation syndrome. Exp Ther Med. 2022; 24: 602.
17.
Yüksel N, Yılmaz Tuğan B: Pseudoexfoliation Glaucoma: Clinical Presentation and Therapeutic Options. Turk J Ophthalmol. 2023; 53(4): 247– –256.
18.
Sampaolesi R, Zarate J, Croxato O: The chamber angle in exfoliation syndrome. Clinical and pathological findings. Acta Ophthalmol Suppl. 1988;184: 48–53.
19.
Yarangümeli A, Davutluoglu B, Köz OG, et al.: Glaucomatous damage in normotensive fellow eyes of patients with unilateral hypertensive pseudoexfoliation glaucoma: normotensive pseudoexfoliation glaucoma? Clin Exp Ophthalmol. 2006; 34(1): 15–19.
20.
Rao A, Padhy D, Sahay P, et al.: Clinical spectrum of pseudoexfoliation syndrome-An electronic records audit. PLoS One. 2017;12(10): e0185373.
21.
Puska PM: Unilateral exfoliation syndrome: conversion to bilateral exfoliation and to glaucoma: a prospective 10-year follow-up study. J Glaucoma. 2002; 11(6): 517–524.
22.
Łukasik U, Kosior-Jarecka E, Wróbel-Dudzińska D, et al.: Clinical Features of Pseudoexfoliative Glaucoma in Treated Polish Patients. Clin Ophthalmol. 2020; 14: 1373–1381.
23.
Shin DY, Park CK, Lee NY: Characteristic Differences between Normotensive and Hypertensive Pseudoexfoliative Glaucoma. J Clin Med. 2024; 13(4): 1078.
24.
Fu H, Chang X: Management outcomes and clinical features of combined exfoliation syndrome with angle closure glaucoma. Sci Rep. 2025; 15(1): 19799.
25.
Holló G, Katsanos A, Konstas AG: Management of exfoliative glaucoma: challenges and solutions. Clin Ophthalmol. 2015; 9: 907–919.
26.
Pose-Bazarra S, López-Valladares MJ, López-de-Ullibarri I, et al.: Surgical and laser interventions for pseudoexfoliation glaucoma systematic review of randomized controlled trials. Eye (Lond). 2021; 35(6): 1551–1561.
27.
Plateroti P, Plateroti AM, Abdolrahimzadeh S, et al.: Pseudoexfoliation Syndrome and Pseudoexfoliation Glaucoma: A Review of the Literature with Updates on Surgical Management. J Ophthalmol. 2015; 370371.
28.
Sharkawi E, Lindegger DJ, Artes PH, et al.: Outcomes of gonioscopy-assisted transluminal trabeculotomy in pseudoexfoliative glaucoma: 24-month follow-up. Br J Ophthalmol. 2021; 105(7): 977–982.
29.
Damji KF, Konstas AG, Liebmann JM, et al.: Intraocular pressure following phacoemulsification in patients with and without exfoliation syndrome: a 2 year prospective study. Br J Ophthalmol. 2006; 90(8): 1014–1018.
30.
Palko JR, Qi O, Sheybani A: Corneal Alterations Associated with Pseudoexfoliation Syndrome and Glaucoma: A Literature Review. J Ophthalmic Vis Res. 2017; 12(3): 312–324.
31.
Sangal N, Chen TC: Cataract surgery in pseudoexfoliation syndrome. Semin Ophthalmol. 2014; 29(5–6): 403–408.
32.
Aviv U, Ben Ner D, Sharif N, et al.: Pseudoexfoliation: An Ocular Finding with Possible Systemic Implications. Isr Med Assoc J. 2017; 19(1): 49–54.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 1689-362X |
| ISSN: | 1505-2753 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
